Haemophilus influenzae jest bakterią, która często kolonizuje drogi oddechowe, zwłaszcza u dzieci. Stąd szczepienie przeciw Haemophilus influenzae typu B (Hib) znajduje się w pozycji szczepień obowiązkowych od 2007 wg schematu trzy, comiesięczne szczepienia w pierwszym półroczu i czwarte przypominające w 18 miesiącu życia. Od wielu lat u dzieci stosowane są szczepionki monowalentne lub skojarzone ze szczepionką przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Niemniej patogen ten stanowi, również u dorosłych, jedną z najczęstszych przyczyn zaostrzenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc na podłożu wywoływanej infekcji dróg oddechowych. Stąd coraz częściej zaleca się wdrożenie immunoprofilaktyki przeciwko Haemophilus influenzae, u chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Do zakażenia dochodzi przede wszystkim drogą kropelkową, od osoby chorej poprzez kichanie, kaszel i mowę oraz poprzez bezpośredni kontakt. Do dolnych dróg oddechowych patogen przedostaje się poprzez mikroaspirację. Bakterie Haemophilus influenzae można podzielić na dwie grupy różniące się obecnością lub brakiem otoczki złożonej z polisacharydów. Dalej podział obejmuje grupę bakterii toczkowych, w której rozróżniono sześć kolejnych serotypów, różniących się antygenowo i oznaczonych literami od a do f. Główne znaczenie kliniczne mają serotypy b (Hib) oraz nietypowalne szczepy NTHi- wywołujące szczególnie ciężkie zapalenia płuc, jak również szczepy, które wytworzyły oporność na część powszechnie stosowanych antybiotyków. Udowodniono, że stosowana doustnie immunoterapia inaktywowanymi szczepami nie-typowanej Haemophilus influenzae u chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, w znacznym stopniu zmniejsza ilość zaostrzeń.
Streptococcus pneumoniae jest bakterią tlenową z grupy ziarenkowców. Występuje w liczbie kilkudziesięciu (prawie 100) serotypów. Z klinicznego punktu widzenia, największe znaczenie mają serotypy 3, 19, 14, które są głównym patogenem w rozwoju zapaleniu ucha środkowego, zapalenia zatok i płuc. Inni autorzy wskazują na to, że najbardziej zjadliwe serotypy to: 4, 6B, 9V, 14, 18C, 19F i 23F.
Streptococcus pneumoniae może kolonizować górne drogi oddechowe u dzieci i dorosłych z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, sprzyjając tym samym nawracającym zaostrzeniom przewlekłych chorób. Zwłaszcza ma to znacznie w kolonizacji dróg oddechowych dorosłych chorujących na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc i dzieci chorujących na mukowiscydozę.
Wyróżniamy trzy typy wirusów grypy oznaczone jako A, B i C, które wywołują u ludzi zakażenia układu oddechowego o ostrym przebiegu. Genom wirusa składa się z ośmiu części pojedynczej nici kwasu RNA. O podziale na typy decyduje rodzaj białek, które tworzą wewnętrzną strukturę patogenu. Ponadto typ A dzieli się na dwa podtypy różniące się glikoproteinami obecnymi w otoczce wirusa. Są to hemaglutynina (H) oraz neuraminidaza (N). Poznanych jest 16 odmiennych rodzajów hemaglutyniny oraz 9 cząsteczek neuraminidazy wirusa grypy A. Wobec czego ilość kombinacji podtypów wzrasta do liczby 144. Podtypy wirusa A, które są odpowiedzialne za gros zakażeń to AH1N1, AH3N3, AH1N2. Z epidemiologicznego punktu widzenia najgroźniejsze są wirusy typu A i w mniejszym stopniu B, które regularnie wywołują sezonowe epidemie, a także pandemie co kilkadziesiąt lat, jak np. grypa „hiszpanka” z 1918r. Wirus grypy typu C nie wywołuje epidemii. Do zakażenia dochodzi przede wszystkim drogą kropelkową od osoby chorej poprzez kichanie, kaszel i mowę, ale również przez transmisję z zanieczyszczonych powierzchni. Osoba jest zakaźna dla otoczenia dobę przed wystąpieniem objawów i ok. pięć dni po ich ustąpieniu. Po przechorowaniu grypy organizm nabiera odporności tylko na ten podtyp, który wywołał infekcję, podobnie jak po szczepieniu. Wirus grypy cechuje znaczna skłonność do częstych mutacji, czym tłumaczy się powtarzające się sezonowe epidemie w okresie jesienno-wiosennym. Stąd również wynika konieczność regularnych, corocznych szczepień przeciw grypie. Obserwowano również mutacje wirusa grypy ludzkiej z wirusami odzwierzęcymi, wówczas tworzący się całkowicie nowy rodzaj wirusa może powodować światowe pandemie. Zaleca się rozpoczęcie sezonowego szczepienia przeciw grypie w okresie wczesnej jesieni przed rozpoczęciem fali zachorowań.
Szczepienia ochronne są jedną z najbardziej skutecznych metod zabezpieczających przed rozwojem chorób infekcyjnych. Są metodą dobrze poznaną i przebadaną, o wieloletniej tradycji stosowania, tanią w porównaniu do kosztów leczenia skutków infekcji oraz powikłań chorób spowodowanych przez drobnoustroje, skuteczną, powtarzalną i dobrze przebadaną przez kilkudziesięcioletnią tradycję stosowania w medycynie. Szczepienia ochronne stanowią bardzo skuteczny sposób w walce z chorobami wirusowymi i bakteryjnymi, zwłaszcza u chorych z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, u których zaostrzenia zakażenia prowadzą do obniżenia jakości życia, skrócenia czasu życia i czasem do śmierci. Profilaktykę immunologiczną chorób zakaźnych, czyli działania, które mają na celu niedopuszczenie do rozwoju choroby wywołanej przez drobnoustroje patologiczne, można podzielić na kilka kluczowych elementów.